Türkiye’de Uzaktan Eğitim Tarihi: Radyodan Bilgisayara

İlk uzaktan eğitim fikrinin, 1927 yılında dönemin Milli Eğitim Bakanı Mustafa Necati tarafından gündeme getirildiği biliniyor.

Cumhuriyet yeni kurulmuş ve ulusal savaşların yaraları yeni yeni sarılırken, eğitim meselelerinin konuşulduğu bir toplantıda oldukça düşük olan okuma-yazma oranının, mektupla eğitim yoluyla arttırılması yönünde bir öneri sunar. Fakat bu öneri, yüz yüze eğitimin bu konuda bir gereklilik olduğu düşüncesiyle reddedilir ve hayata geçirilmez.

Uzaktan Eğitim Uygulamaları: Radyo Günleri

1941 yılında ülkemizdeki online eğitim çalışmalarının ilk örneği olan ‘Ziraat Takvimi’ adlı radyo programı, kırsal alanda tarımsal faaliyetlerini eğitimle desteklemek amacıyla yayına başlar. Bu programda tarım süreçlerinden ekim-dikim bilgilerine, sebze-meyve üretiminden ürün hasadına kadar pek çok zirai konuda uzaktan eğitim verilir.

1951 yılında ÖFM (Öğretici Filmler Merkezi) kurulur. Bir yıl sonra, 1952’de İstanbul Radyosu eğitici yayınlar yapmaya başlar.

Uzaktan Eğitim Uygulamaları: Mektupla Eğitim

1953 yılında FONO Açık Öğretim Kurumu kurulur. FONO, kitapçıklar ve mektup yoluyla yabancı dil eğitimi verir. Küçük bir apartman dairesinde başlayan ilk oluşum, giderek yaygınlaşır ve kurumsal bir kimlik kazanır.

1954 yılında Radyo Dairesi ile Tarım Bakanlığının ortak çalışması olan ‘Köyün Saati’ radyo programı, yine kırsal alanda yaşayan üreticilere yönelik bir içerik sunar.

1956 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü tarafından, banka çalışanlarına yönelik mektupla eğitim gerçekleştirilir.

Mektupla uzaktan eğitim, 1960 yılında Milli Eğitim Bakanlığı tarafından deneme amaçlı uygulanmaya başlar, ardından 1966 yılında ‘Mektupla Öğretim ve Teknik Yayınlar Müdürlüğü’nün kurulmasıyla devam eder.

Kitaplar, deneme testleri ve benzeri eğitim materyalleri, belirli periyotlarla, öğrenciye posta yolu ile yollanır. Mektupla eğitim çalışmalarının yüz yüze eğitime göre bazı avantajları ve dezavantajları vardır elbette. En büyük avantajı, zamanı kısıtlı olanlar ve özellikle çalışanlar için diledikleri zaman diliminde eğitim alma olanağı sağlamasıdır.

Uzaktan Eğitim Uygulamaları: Televizyon

1968 yılında TRT stüdyolarında 15 günde bir yayınlanan programlar, ülkemizde televizyonun ilk kez uzaktan eğitim alanında kullanıldığı yapımlardır.

1974-1975 yılları arasında yaklaşık 50.000 öğrenci, kurulan ‘Mektupla Öğretim Merkezi’ne bağlı okullar bünyesinde, öğretmenlik ve mesleki teknik kurslara kayıt yaptırır.

1975 yılında YAYKUR (Yaygın Yüksek Öğretim Kurumu)’un kurulmasının ardından Mektupla Öğretim Merkezi bu birime bağlanır. Bu dönemde radyo ve televizyon yayınları ile eğitim başlar. 1978 yılında ‘Açık Yüksek Okul Müdürlüğü’nün kurulmasına kadar mektupla, televizyon ve radyolar aracılığıyla uzaktan eğitim sürdürülür.

1980 yılında ‘Okul Radyosu’ adlı program yayınlanır.

Bu dönemde mesleki eğitime ağırlık verilir. Açık Yüksek Okul Müdürlüğü 1981 yılında kapatılır. Aynı yıl, ülke dahilinde okuma-yazma seferberliği başlatılır ve ‘Televizyon Okulu’ adı altında yayınlanan programlar teknolojik cihazların yüksek öğrenim alanında kullanılmaya başlandığı önemli bir milat olur.

Türkiye’de Bir İlk: Açık Öğretim Fakültesi

1982 yılında Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi kurulur. TRT işbirliği ile televizyondan üniversitenin açık öğretim eğitim programları yayınlanır.

İlk yıllarda sadece 2 bölümle eğitim veren bu fakültenin, şimdilerde 40 civarında lisans ve ön lisans bölümü mevcuttur.

1991 yılında Fırat Üniversitesi elektronik posta yoluyla uzaktan eğitim çalışmalarına başlar.

1992 yılında, uzaktan eğitim metodu ile eğitim veren ilköğretim, orta öğretim, lise ve üniversiteler kurulur, yaygınlaşır.

1996 yılı,  bilgisayar teknolojilerinin ve internetin yaygınlaşmasıyla bir milat olur. CD ortamında eğitimler yaygınlaşır. Set olarak hazırlanmış yabancı dil, bilgisayar programlama eğitimleri bir dönem oldukça popüler hale gelir.

1990-2000 yılları arası, artık internet ve dijital tabanlı eğitim platformlarının yavaş yavaş daha çok tercih edilir hale geldiği yıllardır.

Ülkemizde de, zamanla giderek yaygınlaşan uzaktan eğitim, çoklu eğitim modelleri, insan odaklı yapısıyla modern yaşamın ihtiyaçlarına yanıt vermekte ve fırsat eşitliği yaratması açısından önem taşımaktadır.

Uzaktan ve online eğitimin avantajları ile ilgili daha detaylı bilgi için “Online Eğitim Avantajları” yazımıza göz atabilirsiniz.

İlgili bir başka yazımız: “Online Eğitim Nedir? Zaman ve Mekandan Bağımsız Eğitim“